تمرین برای تقویت مهارت های دست با استفاده از خمیر بازی
کودکان خمیر بازی را دوست دارند. خمیر بازی نرم و شکل پذیر است و میتوانند آن را به هر شکلی که دوست دارند دربیاورند.
خمیر بازی را می توان له کرد، ورز داد، صاف کرد، با نوک انگشتان فشار داد و یا خلاقانه با قالب به شکلهای مختلف درآورد.
می توان اشیائی مانند دکمه را به آن اضافه کرد و تعداد فعالیتهایی که میتوان با آن انجام داد را افزایش داد!
خمیربازی تقریبا همیشه تجربه مثبتی برای کودک به همراه دارد؛ زیرا هیچ روش درست یا غلطی برای بازی با آن وجود ندارد و کودکان همیشه با خلاقیت های خود احساس شادی و موفقیت می کنند.
اما آیا به عنوان ابزاری ارزشمند برای آماده سازی بچه ها برای رفتن به مدرسه مورد توجه قرار می گیرد؟
خاصیت انعطاف پذیر خمیربازی باعث جذابیت آن در اکتشاف و خلاقیت کودکان می شود و همزمان به آرامی سبب ایجاد قدرت در مهارت های حرکتی ظریف دست کودک می شود.
رشد و تکامل بسیاری از عضلات کوچک انگشتان و دست یک پیش شرط مهم برای نوشتن است.
خمیر طبی چیست؟
در این میان خمیر هایی وجود دارد که به اصلاح خمیر طبی یا خمیر پزشکی نام دارد و در بین جامعه کاردرمانی به خمیرهای پوتی هم معروف است.
این خمیرها معمولاً در رنگ های کرم، زرد، قرمز ،سبز و آبی در بازار موجود است که به ترتیب درجه سفتی آنها بیشتر میشود و در واقع خمیر پوتی آبی از کلیه خمیر ها سفت تر است.
کاربرد این خمیر ها در بین کاردرمانگران برای تقویت دست کودکان سی پی بسیار رایج است.
کار با این خمیر ها با توجه به مانورهای بسیار و تمرینات زیادی که می توان از آنها برای تقویت عضلات ضعیف و آسیب دیده گرفت، بسیار زیاد است.
فواید خمیر بازی:
• تقویت مهارت های حرکتی ظریف دست:
بازی با خمیر برای رشد و تکامل مهارت های حرکتی ظریف دستان کودک بسیار مفید است. هنگامی که کودک شما با دستانش خمیربازی را قالب می زند، له می کند، ورز می دهد، صاف می کند، شکل می دهد و یا آن را به قطعات مختلف برش می زند، او عضلات دست خود را پرورش داده و تقویت می کند. این عضلات تقویت شده، به تکامل مهارت های حرکتی ظریف دست کودک کمک می کنند. برای بدست آوردن کنترل بیشتر در مهار تهای حرکتی ظریف، به کودک خود وسایل دیگری مانند چاقوهای پلاستیکی، قالب شیرینی پزی و وردنه بدهید تا در هنگام خمیر بازی از آنها نیز استفاده کند. همچنین آنها می توانند از اشیایی مانند مهره، دکمه و صدف برای افزودن به کارهای هنریشان استفاده کنند.
• تقویت مهارتهای لازم برای نوشتن:
کودکان قبل از یادگیری نوشتن در مدرسه نیاز به رشد و تکامل عضلات انگشتان و کنترل مناسب آنها دارند. در دوران پیش دبستانی، کودکان از طریق فعالیت های مختلف، این عضلات را رشد می دهند. خمیر بازی یکی از بهترین فعالیتها برای این منظور است. هنگامی که کودک شما با خمیر بازی می کند، مهارت pincer grasp او (گرفتن اجسام با انگشت اشاره و انگشت شست) تقویت می شود. این مهارت pincer grasp تقویت شده، سبب می شود مهارت های لازم برای نوشتن در کودک تقویت شود.
• افزایش خلاقیت و تخیل:
هنگامی که کودک با خمیر بازی می کند، در اصل ماده بی شکلی را در اختیار دارد که می تواند آن را به شکل خاص و منحصر به فردی دربیاورد.
بازی با خمیر گزینه های بسیار زیادی را برای کودک فراهم می کند؛ مانند قالب زدن و به شکل درآوردن خمیر به اشکال مختلفی مانند حیوانات، گلها، خوراکیها، وسایل مختلف و ...
بدین ترتیب کودک را به استفاده از تخیلش تشویق، و خلاقیت او را نیز شکوفا می کند. حتی اگر کودک تلاش کند شکلی را که قبلا دیده است را با خمیر درست کند، اثر هنری جدیدش متفاوت می شود. همانطوری که کودکان بزرگتر و در بازی با خمیر با تجربه تر می شوند، آثار آنها جزئیات و خلاقیت بیشتری را نشان خواهند داد.
اگر کودک هنگام بازی با خمیر از قالب های مختلف، وردنه و وسایل دیگر استفاده کند، تخیل و خلاقیت او بیشتر تقویت می شود.
• تکامل هماهنگی دست و چشم:
استفاده از انواع اشکال، قالبها و وردنه هنگام بازی با خمیر بازی باعث می شود هماهنگی چشم و دست کودک بهتر و کامل تر شود.
• بهبود رشد مهارتهای اجتماعی:
هنگامی که کودک همراه با شما، خواهر و برادر یا همسالانش خمیر بازی می کند تعامل کردن، صحبت درباره مشکلات و پیدا کردن راه حل هایی را برای درست کردن آنچه را که می سازد را یاد می گیرد. بنابراین، بازی با خمیر مهارت های اجتماعی کودک شما را افزایش می دهد.
• افزایش تمرکز:
خمیر بازی فعالیتی است که نیاز دارد کودک برای مدت زمانی آرام بنشیند و بدین ترتیب می تواند در افزایش تمرکز کودک بسیار مفید باشد.
هر چه کودک بیشتر سرگرم فعالیتی که با خمیر انجام میدهد باشد، مدت زمان بیشتری تلاش می کند تا تمرکز خود را حفظ کند.
• افزایش کنجکاوی و آگاهی:
هنگامی که کودک شما دو خمیر رنگی مختلف را با هم مخلوط می کند و رنگ جدیدی را کشف می کند یا هنگامی که او یاد می گیرد خمیر بازی را به اشکال مختلف دربیاورد، حس کنجکاوی او تقویت می شود. کودک از طریق خمیر بازی، با مفاهیم علمی مانند بافت مواد یا نحوه تغییر آنها آشنا می شود. به عنوان مثال، شما می توانید با افزودن کمی آب، بافت خمیر را تغییر دهید تا نرم تر یا سخت تر شود؛ یا مواد دیگری مانند شن و ماسه را با خمیر مخلوط کنید.
همچنین هنگامی که کودک درحین خمیر بازی سوالات مختلفی را می پرسد، به افزایش دانش و آگاهی و رشد و تکامل کلی او کمک می شود.
بنابراین دفعه بعدی که کودکتان از شما می خواهد که خمیر بازی کند، نه تنها او را تشویق کنید، بلکه با او در بازی همراه شوید و به او کمک کنید تا زمان بازی بسیار مفیدی را داشته باشد.
• یادگیری خواندن و شمارش:
پیروی از یک روش طرز تهیه برای خمیر بازی خانگی، فرصت بسیار خوبی برای آموزش خواندن و اندازه گیری به کودک است. افزودن اشیائی کوچک مانند مهره یا دکمه می تواند فرصتی عالی برای یادگیری مفهوم اعداد و شمارش را برای کودک فراهم کند. استفاده از وسایلی مانند برش زن کیک نیز، امکان ایجاد اشکال هندسی مختلف را برای کودک فراهم می کند.
همچنین خمیر بازی، یک روش مناسب برای قالب زدن و درست کردن حروف الفبا و اعداد و بازی با آنهاست. این گونه فعالیتها برای آموزش نوشتن به کودکان مفید است.
• خاصیت درمانی و آرامش بخشی:
همانطور که در ابتدا ذکر شد، خمیر بازی فعالیتی است که کودکان تقریبا همیشه با آن تجربه مثبتی دارند. ماهیت خمیر بازی به گونه ای است که بازی با آن حالت آرامش بخش و درمانی دارد. حتی برخی از بزرگسالان نیز نمی توانند در برابر بازی با آن مقاومت کنند!
آیا کودک شما اغلب بی قرار است و در ابراز احساساتش مشکل دارد؟ بازی با خمیر می تواند کودک را آرام کند واسترس او را کاهش دهد. مقداری خمیر بازی به کودک بدهید تا با آن بازی کند. نشستن در یک مکان و له کردن و فشار دادن خمیر بازی، تأثیر بسیار آرامش بخش و تسکین دهنده ای برای کودک خواهد داشت. به علاوه از این طریق، روش بسیار خوبی برای بیان احساسات کودک در اختیارش قرار خواهد گرفت.
در کلینیک کاردرمانی ملاصدرا کلبیه فعالیت های حرکتی برای کودکان با خمیر انجام میشود
چند تمرین ساده خمیربازی برای تقوی انگشتان
نگهداری خمیر بازی درون کمد برای جلوگیری از بی نظمی و کثیف کاری، یا حتی قرار دادن آن در محلی که کودک بازی و فعالیتهای هنری انجام می دهد، کافی نیست. بلکه مانند هر ابزار یادگیری ارزشمندی، همانطور که در تصاویر زیر نشان داده شده است، باید به عنوان یک وسیله انگیزشی برای بازی و فعالیت های مختلف به کودک معرفی و نشان داده شود:
1- نیشگون گرفتن خمیر
کودک میتواند خمیر بازی را به تنهایی با استفاده از تمام عضلات کوچک دست و انگشتان فشار دهد، له کند، قالب بزند، ورز دهد و صاف کند. در این تمرین خمیر را به صورت کشیده جلو قرار دهید و کودک می بایست به حالت نیشگون گرفتن خمیر را بین انگشت شست و دیگر انگشتان خود فشار دهد این تمرین هم این بسیار مناسبی برای تقویت عضلات وب شست می باشد و در بسیاری از مهارت ها کاربرد دارد
2-چنگ زدن، فشار دادن و صاف کردن خمیر بازی با وردنه:
روش بسیار خوبی برای تقویت عضلات دست و بازو می باشد. پس از آنکه خمیر صاف و پهن شد، می توانید قالب های شیرینی پزی را بیاورید و خمیر را قالب بزنید. صاف کردن خمیر با استفاده از یک تکه چوب یا وردنه هم میتواند به تقویت عضلات مچ دست و آرنج و همچنین بازو کمک کند در این تمرین کودک در قالب درست کردن نان میتواند مهارت دست انگشتان خود را محک بزند
3- قیچی کردن خمیر
خمیر بازی تمرین بی نظیری برای تقویت مهارت های قیچی می باشد. کودک می تواند خمیر بازی را به شکل "مار" بغلتاند تا بلند و کشیده شود و سپس آن را با قیچی قطعه قطعه کند. استفاده از قیچی های پلاستیکی و دارای محافظ می تواند این تمرین را در شرایط امن تری اجرا کند.
مهارت قیچی کردن یکی از مهارت های مهم در دستان کودکان است که به واسطه ی هماهنگی بین انگشت شست و سایر انگشتان شکل می گیرد و با قیچی کردن لوله های باریک خمیری می توان این عضلات را تقویت کرد.
4- برش خمیر با چاقو پلاستیکی
با خمیر بازی مهارت های روزمره زندگی مانند نحوه استفاده از چاقو را با کودک تمرین کنید! خمیر بازی را به شکل یک سوسیس درآورید و سپس از کودک بخواهید تا آن را به قطعاتی برای خوردن برش بزند. برای حفظ امنیت کودک، از چاقو و چنگال پلاستیکی استفاده کنید. در این تمرین با استفاده از چاقو های پلاستیکی و کم خطر یکی از مهارت های روزمره زندگی را میتوان در کودک تقویت نمود و این کار باعث تقویت عضلات انگشت اشاره و مچ میشود
5-تمرین خمیر و چنگال
از وسایل آشپزخانه مانند چنگال پلاستیکی برای ایجاد شکل های منظم روی خمیر بازی استفاده کنید و بدین ترتیب یک فعالیت سرگرم کنننده را برای کودک ایجاد کنید. فشار دادن خمیر با استفاده از چنگال پلاستیکی می تواند علاوه بر درست کردن شکل های مختلف و بهبود تجسم کودک به تقویت عضلات انگشتان دو دست کمک می کند.
6- فرو کردن اجسام در خمیر
از اشیائی مانند دکمه، صدف، سنگریزه یا چوب بستنی در خمیر بازی استفاده کنید با فشار دادن اجسام درون خمیر در این تمرین انگشتان دست تقویت میشود. تقویت مهارت گرفتن پینچ یا سکه ای در انگشتان شست و اشاره یکی از مهارت های مهم در کودکان زیر یک سال می باشد که با استفاده از این تمرین می توان این مهارت را در کودک تقویت نمود علاوه بر فشار دادن دکمه ها به داخل خمیر میتوان از کودک درخواست کرد تا دکمه ها را از داخل خمیر بیرون آورد.
7- بازی آشپزی با خمیر
چند ظرف ساده آشپزخانه برای کودک تهیه کنید و به زودی یک وعده غذایی آماده سرو یا یک مغازه شیرینی فروشی( قنادی) پر از محصولات جالب خمیری برای لذت بردن خواهید داشت. یکی از بازی های مورد علاقه کودکان بازی آشپزی و اصطلاحاً خاله بازی می باشد که با استفاده از خمیر های بازی می توان این مهارت را در کودکان تقویت نمود و ساختن گلوله‌هایی به سایز های مختلف با استفاده از خمیر به مهارتهای درکی فضایی و همچنین تقویت عضلات دست کودکان کمک می کند.
مسئول کلینیک:کاردرمانگر غلامرضا غلامی(کارشناس ارشد)
09153113370
38455011
وب سایت kmolasadra.ir
مشهد احمد آباد اول بلوار ملاصدرا جنب بانک اقتصاد نوین طبقه اول کاردرمانی ملاصدرا
